BİNGÖL – Anayasa Mahkemesi, Bingöl’de askeri mühimmat patlaması sonucu ağır yaralanan Selçuk Borlukan’ın yaşam hakkının usul boyutunda ihlal edildiğine karar verdi. 17 yaşında %93 engellilik oranına ulaşan Borlukan’a 200.000 TL manevi tazminat ödenecek.
Anayasa Mahkemesi, Selçuk Borlukan ve ailesinin (Adile ve Mevlüt Borlukan) 2020/40402 numaralı bireysel başvurusu üzerine önemli bir karara imza attı. Bingöl’ün Şaban köyünde 2005 yılında açık alanda bulunan askeri mühimmatın patlaması sonucu ağır yaralanan Selçuk Borlukan’ın açtığı tam yargı davasının makul sürede sonuçlanmaması nedeniyle yaşam hakkının usul boyutunda ihlal edildiğine hükmetti. Mahkeme, Borlukan’a 200.000 TL manevi tazminat ödenmesine karar verdi.
Olayın Detayları: Askeri Mühimmat Patlaması
1 Aralık 2005’te, o dönemde 17 yaşında olan Selçuk Borlukan, Bingöl’ün Şaban köyü yolu üzerinde arkadaşıyla dolaşırken dağ eteğinde bulduğu bir anti-tank roketini sert bir yüzeye vurması sonucu patlama meydana geldi. Patlamada ağır yaralanan Borlukan, %84 fonksiyon kaybına uğradı (2021’de bu oran %93 olarak güncellendi). Görme kaybı ve yürüme yeteneğini yitiren Borlukan, yaşamını engelli olarak sürdürüyor.
Selçuk Borlukan’ın anne ve babası Adile ve Mevlüt Borlukan, 2009 yılında İçişleri Bakanlığı’na karşı tam yargı davası açarak idarenin hizmet kusuru nedeniyle maddi ve manevi tazminat talep etti. Elazığ 1. İdare Mahkemesi, 2012’de davayı reddetti ve patlamanın Borlukan’ın kişisel kusuruyla meydana geldiğini savundu. Ancak Danıştay Onuncu Dairesi, 2015’te bu kararı bozarak idarenin güvenlik hizmetindeki kusuruna dikkat çekti. Dava, 2024 itibarıyla hala derdest durumda.
Anayasa Mahkemesi’nin Kararı
Anayasa Mahkemesi Birinci Bölümü, 23 Ekim 2024 tarihinde oybirliğiyle aldığı kararda şu noktalara vurgu yaptı:
- Yaşam Hakkı İhlali: Selçuk Borlukan’ın ağır yaralanması, yaşam hakkı kapsamında incelenmeye uygun bulundu. Ancak dava sürecinde kesin bir kusur belirlemesi yapılmadığından inceleme, yaşam hakkının usul boyutu ile sınırlı tutuldu.
- Makul Süre Aşımı: 2009’da açılan tazminat davasının 15 yılı aşkın süredir sonuçlanmaması, yaşam hakkının usul yükümlülüğüne aykırı bulundu. Yargılama sürecinde belgelerin mevcut olmasına rağmen yeni teknik inceleme yapılmaması ve davanın karmaşık olmaması, bu ihlali güçlendirdi.
- Adile ve Mevlüt Borlukan’ın Başvurusu: Anne ve baba, doğrudan mağdur olmadıkları için başvuruları kişi bakımından yetkisizlik nedeniyle reddedildi.
- Tazminat: Selçuk Borlukan’a 200.000 TL manevi tazminat ve 30.000 TL vekalet ücreti ödenmesine karar verildi. Adile ve Mevlüt Borlukan’ın tazminat talepleri reddedildi.
- Adli Yardım: Başvurucuların adli yardım talebi kabul edilerek yargılama giderlerinden muaf tutulmaları kararlaştırıldı.
Kararın bir örneği, Elazığ 1. İdare Mahkemesi’ne ve Adalet Bakanlığı’na gönderildi. Ödemeler, kararın tebliğinden itibaren dört ay içinde yapılacak; gecikme durumunda yasal faiz uygulanacak.
Anayasa Mahkemesi’nin Değerlendirmesi
Mahkeme, yaşam hakkı kapsamında devletin pozitif yükümlülüklerini yerine getirmesi gerektiğini vurguladı. Açık alanda bulunan askeri mühimmatın sivillerin erişebileceği bir yerde olması, idarenin güvenlik hizmetindeki kusurunu gündeme getirdi. Ayrıca, tazminat davalarının makul sürede sonuçlandırılması gerektiği belirtilerek, 15 yılı aşan yargılama sürecinin Anayasa’nın 17. maddesine aykırı olduğu tespit edildi.