Abdullah Zeydan’ın seçilme hakkını elinden alan YSK kararı

ÇEWLİK.NET – Van Büyükşehir Belediyesi Eşbaşkanı Abdullah Zeydan’ın seçilme hakkı bugün mahkeme tarafından hukuksuz bir şekilde elinden alındı. DEM Parti’den adayı olan ve yüzde 55 oy alan Zeydan’ın yerine AKP adayı gelecek. Hazırlanan Yüksek Seçim Kurulu (YSK) kararının tam metni ise şöyle:

– KARAR-

Abdulahat ARVAS adına vekili Avukat Erdinç İPEK imzalı 31.03.2024 havale tarihli dilekçesi, Abdulahat ARVAS imzalı 01.04.2024 havele tarihli dilekçesi, Ak Parti Van II Başkanı Emre GÜRAY imzalı 01.04.2024 havale tarihli dilekçeleri Kurulumuza gelmekle konu incelendi.

GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Abdulahat ARVAS vekili Avukat Erdinç İPEK imzalı 31.03.2024 havale tarihli dilekçesi(Dilekçe 1) ile Abdulahat ARVAS imzalı 01.04.2024 havale tarihli dilekçesi (Dilekçe 2) ve Ak Parti Van İl Başkanı Emre GÜRAY imzalı 01.04.2024 havale tarihli dilekçesi(Dilekçe 3) mahiyet bakımından aynı olması nedeniyle dilekçelerin birleştirilmesine;

Dilekçe l’de muteriz itirazında özetle; adaylığına itiraz ettikleri Abdullah ZEYDAN’ın, 2972 sayılı kanunun 9. Maddesi ile 2939 sayılı kanunun 11. Maddesinde belirtilen sakıncaları taşımama şartı öngörüldüğü, Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi(DEM Partisi) Van Büyükşehir Belediye Başkan Adayı olarak seçime katılan Abdullah ZEYDAN Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesinin 2021/194 esas 2022/1 karar sayılı dosyasından terör örgütü propagandası yapmak ve terör örgütü üyesi olmak suçundan 3 Yıl 1 Ay 15 Gün hapis cezası aldığı, bu hapis cezası Yargıtay’ın 22.12.2022 tarihli kararı ile kesinleştiği, hükümlü/aday, hüküm verilen mahkeme Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesine yapmış olduğu başvuru ile memnu haklarının iadesini talep ettiği, Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi verdiği 04.04.2023 tarihli ek kararla savcılık mütalaasına aykırı olarak memnu haklarının iadesine karar verildiği, verilen kararın 5352 sayılı adli sicil yasasına aykırı olduğu savcılık mütalaasına aykırı olarak karar verildiği halde Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığına usulüne uygun bir şekilde tebliğ edilmediği, usule ve yasaya aykırı bir şekilde şeklen kesinleştiği, oysa ki Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığının aleyhe mütalaası gereği anılan kararı istinaf/temyiz etme yetkisi ve hakkı bulunduğu, ancak mahkeme bu hususu göz ardı ederek kararı sadece hükümlü vekiline tebliğ ettiği, hükümlü lehine verilmiş olması hesabı ile hükümlü tarafından istinaf/temyiz edilmediği, bu bağlamda her ne kadar şeklen kesinleşmiş bir yargı kararı bulunuyor olsa da gerçekte usule aykırı kesinleşmiş olduğundan uygulanması mümkün bulunmayan bir karar olduğu, gerçekten de anılan kararın usule aykırı olarak Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığına tebliğ edilmeden / görüldüye sunulmadan kesinleştirilmiş olması karşısında anılan usuli eksikliğin tamamlanması amacı ile mütalaaya aykırı verilen karara karşı Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından ek kararın bozulması amacı ile ek karar istinaf/temyiz edilmediği, Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesince Başsavcılığının iş bu temyiz talebi yerinde görülerek sehven gerçekleştirilen kesinleştirme işleminin resen kaldırıldığı, adaylığın önünü açan kesinleşmiş bir memnu haklarının iadesine yönelik kararın bulunmadığı nedenlerle aday Abdullah ZEYDAN’ın adaylığına itirazlarının kabulü ile adı geçen adayın adaylığının kaldırılması ve seçimde aldığı oyların dikkate alınmamasına karar verilmesini talep etmiştir.

Dilekçe 2 ve Dilekçe 3’te muterizler itirazlarında özetle; Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (Dem Partisi) Van Büyükşehir Belediye Başkan Adayı olarak katılan Abdullah ZEYDAN, Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesinin 2021/194 E-2022/1 Karar sayılı dosyasında terör örgütü propagandası yapmak ve terör örgütü üyesi olmak suçundan yapılan yargılama neticesinde 3 yil 1 ay 15 gün hapis cezası aldığı, iş bu karar hükümlü/adayın sabıkasına işlendiği ve karar doğrultusundan seçilme hakkı elinden alındığı, hükümlü/aday Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesine memnu hakların iadesini talep ettiği, Mahkeme 04.04.2023 tarihli verdiği ek kararla savcılık mütalaasına aykırı olarak memnu hakların iadesi kararı verildiği, kararın 5352 sayılı Adli Sicil Yasasına aykırı olduğu, savcılık mütalaasına aykırı verildiği halde Diyarbakır C.Başsavcılığına usule uygun bir şekilde tebliğ edilmeyerek usule ve yasaya aykırı bir şekilde şeklen kesinleştiği, Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığının aleyhe mütaalası gereği anılan kararın istinaf/temyiz etme yetkisi ve hakkı bulunduğu ancak mahkeme bu hususu göz ardı ederek kararı sadece hükümlü vekiline tebliğ ettiği, hükümlü lehine verilmiş olması hasebiyle hükümlü tarafından istinaf/temyiz edilmediği, bu bağlamda her ne kadar şeklen kesinleşmiş bir yargı kararı bulunuyor olsa da gerçekte usule aykırı kesinleşmiş olduğundan uygulanmasının mümkün bulunmayan bir karar olduğundan hükümlü adayın adaylığının önünü açan kesinleşmiş bir memnu haklarının iadesine yönelik bir kararın bulunmadığı, 2972 sayılı yasanın 9 ve 36 maddelerinin yollamada bulunduğu 2839 sayılı yasanın 11. Maddesinde sayılanlar ile Türk Ceza Kanunun ikinci kitabınının birinci babında yazılı suçlardan veya bu suçların işlenmesini aleni olarak tahrik etme suçundan mahkum olanlar, terör eyleminden mahkum olanlar, Türk Ceza Kanunun 536 maddesinin birinci ikinci ve üçüncü fıkralarında yazılı eylemlerle aynı kanunun 537. Maddesinin birinci ikinci üçüncü dördüncü ve beşinci fıkralarında yazılı eylemleri siyasi ve ideolojik amaçlarla işlemekten mahkum olanlar şeklinde hüküm bulunduğu, aday Abdullah ZEYDAN’in bu bağlamda zikredilen yasa maddesinde belirtili olan şartları taşımadığı seçimler kesinleşmeden ortaya çıkan yasal bir olgu olduğu, İl, İlçe Seçim Kurulları ile Yüksek Seçim Kuruluna yapılacak itirazların süresini belirleyen 298 sayılı yasanın 130. Maddesinin son fikrasında ” ancak adaylığın kesinleşmesinden sonra adayın Türk olmadığına, yaşının kanunda gösterilenden küçük olduğuna, okur-yazar olmadığı veya seçilme yeterliğini kaybettiren bir mahkumiyeti bulunduğuna ilişkin iddialar dışındaki nedenlerle adaylara itiraz olunmaz. Bu hüküm olağanüstü itirazlar içinde geçerlidir” şeklinde belirtildiği, adayın seçilme yeterliğini ortadan kaldıran bir mahkumiyetinin bulunduğuna ilişkin iddialar tam kanunsuzluk hali olduğu, yasada belirtilen sürelere tabi olmadığı, bu nedenlerle itirazları doğrultusunda karar verilmesi ve seçimde adı geçen adayın aldığı oyların dikkate alınmaması ve mazbatanın ikinci en yüksek oyu alan parti adayı olan Abdulahat ARVAS’a verilmesini talep etmişlerdir.

Başvurucuların her üç dilekçesinin ana teması, 31 Mart 2024 tarihinde yapılan Mahalli İdareler seçimlerinde Van Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimlerinde resmi olmayan sonuçlara göre en çok oyu alan DEM Parti adayı Abdullah Zeydan’ın seçilmeye engel sabıka kaydı bulunduğundan anılan kişiye mazbata verilmemesi, mazbatanın ikinci sırada bulunan Adalet ve Kalkınma Partisi adayı Abdulahat Arvas’a verilmesine yöneliktir.

Bu yönüyle istemin yasal dayanağı 2972 sayılı Kanunun 31 ve 36. maddelerinin yollamada bulunduğu 2839 sayılı Kanunun 11. maddesi olup;
“Aşağıda yazılı olanlar milletvekili seçilemezler:
a) İlkokul mezunu olmayanlar,
b) Kısıtlılar,
c) Askerlikle ilişiği olanlar,
d) Kamu hizmetinden yasaklılar,
e) Taksirli suçlar hariç, toplam bir yıl veya daha fazla hapis veya süresi ne olursa olsun ağır hapis cezasına hüküm giymiş olanlar,
f) Affa uğramış olsalar bile;
1. Basit ve nitelikli zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlar ile istimal ve istihlak kaçakçılığı dışında kalan kaçakçılık suçları, resmî ihale ve alım satımlara fesat karıştırma veya Devlet sırlarını açığa vurma suçlarından biriyle mahkûm olanlar,
2. Türk Ceza Kanununun İkinci Kitabının, birinci babında yazılı suçlardan veya bu suçların işlenmesini aleni olarak tahrik etme suçundan mahkum olanlar,
3. Terör eylemlerinden mahkûm olanlar,
4. Türk Ceza Kanununun 536 ncı maddesinin birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarında yazılı eylemlerle aynı Kanunun 537 nei maddesinin birinci, ikinci, üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkralarında yazılı eylemleri siyasi ve ideolojik amaçlarla işlemekten mahkum olanlar.”
şeklinde düzenlenmiştir.
Yüksek Seçim Kurulunun 21/06/2011 tarihli, 2011/1022 sayılı kararında;
“…tutanağın tam kanunsuzluk nedenlerine dayalı olarak iptali halinde 2839 sayılı Kanunun 34 ve 35. maddelerindeki esaslara göre sıradaki adaya tutanak verilmesi, ancak 298 sayılı Kanunun 130. maddesinde öngörülen olağan ve olağanüstü itiraz süreleri içinde yapılan itirazlar veya aynı süre re’sen başlatılacak incelemeler üzerine verilecek kararlar bakımından mümkündür. Tutanak, bu sürelerden sonra yapılan itiraz ve inceleme nedeniyle iptal edildiği takdirde, sıradaki adaya tutanak verilemez.” denildiğinden, ilke kararı niteliğinde olan bu karar gereğince, seçilme yeterliliği olmadığının resen başlatılacak incelemeler üzerine veya itirazlar sonucu olağan veya olağanüstü itiraz süreleri içinde tespit edilmesi halinde sıradaki adaya tutanak verilmesi gerekmektedir.

2972 sayılı Kanunun 25. maddesinin 2. fıkrasında bir seçim çevresinde yapılan seçimin seçim işlemleri sebebiyle iptaline karar verildiği takdirde, o seçim çevresinde yeniden seçim yapılacağı hükme bağlanmış olmasına rağmen, belediye başkanı olarak seçildiği anlaşılanların seçilme yeterliliğinin bulunmaması halinde ne yapılacağına ilişkin bir hüküm kanunlarımızda yer almamıştır. 2972 sayılı Kanunun 25. maddesinin 4. fikrasında belediye meclisi üyeleri hakkında düzenleme yapılmışken, yasa koyucu belediye başkanları hakkında bir düzenleme yapmamıştır. 2972 sayılı Kanunun 16. maddesinde “Adaylık kesinleştikten sonra, ilçe seçim kurulları, bütün adayları oy verme gününden önceki, 20. gün ilan eder. Adayların ilanından sonra adaylıktan istifa, seçim sonuna kadar nazarı itibare alınmaz. Ancak bu gibiler seçilmiş bulunurlarsa, istifaları hüküm ifade eder ve yerlerine kendilerinden sonra gelenler seçilmiş sayılırlar. Ölüm halinde de aynı şekilde hareket edilir…”

Yüksek Seçim Kurulunun 08/04/2014 tarihli, 2014/1167 sayılı kararında;

“…Dosya içerisinde bulunan bilgi ve belgelere göre, Partisi Sivas Ili, Ulaş İlçesi Belediye Başkanlığına seçildiği anlaşılan H. G.’nin 2972 sayılı Kanunun 9. ve 36. Maddelerinin yollamada bulunduğu 2839 sayılı Kanunun 11. maddesinde öngörülen koşulları taşımadığı açıktır.

Bu durumda, itirazın kabulü ile Ulaş İlçe Seçim Kurulunun 3/4/2014 tarihli, 2014/22 sayılı, Sivas İl Seçim Kurulunun 5/4/2014 tarihli, 2014/54 sayılı kararlarının tam kanunsuzluk nedeniyle kaldırılmasına,

H. G’nin seçilme yeterliliği olmadığından seçilmemiş sayılmasına, itiraz süresi içerisinde yapılmış olduğundan ve tutanak henüz kesinleşmediğinden, 2972 sayılı Kanunun 25. maddesi uyarınca seçim tutanağının bu kişiden sonra gelen en çok oy almış olan parti adayına verilmesi gerektiğine…”

Yüksek Seçim Kurulunun 09/11/1963 tarihli, 1963/226 sayılı kararında;

“…Belediye Başkanlığı seçiminde ise, bir kimsenin, belediye başkanlığına seçildikten sonra, tutanağının iptaline karar verilmesi üzerine ne işlem yapılacağına ilişkin bir hüküm, sözü geçen 307 sayılı yasada bulunmamaktadır. Belediye başkanlığı gibi kişiye ait seçimlerde, oy, kişiye verilir yani çoğunluk esası kişilere dayanır. Belediye başkanlığına tek kişi seçileceği için, onun tutanağının iptali halinde, ona verilmiş oyların, gerçekten geçerli olmadıkları meydana çıkmış olacağından, o kimseden sonra en çok oy almış olan kimsenin seçilmiş sayılması gerekir…”

Hususlarına dair emsal mahiyette kararlar verilmiştir.

Tüm bu açıklamalar ve Yüksek Seçim Kurulunun yukarıda belirtilen içtihatları da göz önüne alındığında; belediye başkanlığı yönünden seçim iş ve işlemleriyle seçim sonucu ortaya çıkmış olup, itiraz veya olağanüstü itiraz süresi içinde itirazen veya resen yapılacak incelemeyle seçilme yeterliliğinin bulunmadığı tespit edildiğinde 2972 sayılı Kanunun 16. maddesi de kıyasen uygulanmak suretiyle ve 2972 sayılı Kanunun yukarıda yer verilen 2. maddesi uyarınca kişiye dayalı çoğunluk esasına göre kendilerinden sonra gelen kişinin seçilmiş sayılacağına, karar verilmesi gerekmektedir.

Kanuni dayanak ve emsal mahiyetteki Yüksek Seçim Kurulu’nun kararları ışığında somut olayın değerlendirilmesi için başvuru kapsamında Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Partisi) Van Büyükşehir Belediye Başkan Adayı olarak seçime katılan Abdullah ZEYDAN’ın Başkanlığımızın 01.04.2024 tarih ve E.417825 sayılı yazısı ile Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesinden 06.01.2022 tarih ve 2021/194 esas ve 2022/1 karar sayılı kararına ilişkin tüm kararların (gerekçeli karar ve ek kararların) Başkanlığımıza gönderilmesi istenmiştir.

Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesinin 01.04.2024 tarih ve 2021/194 esas sayılı yazısı ile yukarıda zikredilen karara ilişkin gönderilen 29.03.2024 ek karar tarihli kararda sanık hakkında verilen memnu hakların iadesine ilişkin 04.04.2023 tarihli ek kararın 25.04.2023 tarihli kesinleşme tutanağının ortadan kaldırılmasına, mahkemelerinin E. 2021/194 ve K.2022/1 sayılı dosya üzerinden verilen 04.04.2023 tarihli hükümlü Abdullah ZEYDAN’a memnu haklarının iadesine yönelik verilen ek kararın kaldırılmasına karar verildiği görülmüştür.

Seçilme yeterliliğine dair itirazda bulunulan aday Abdullah Zeydan’ın incelenen sabıka kaydında 20/12/2022 kesinleşme tarihli Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi’nin 2021/194 esas, 2022/1 sayılı ilamı ile “terör örgütü propagandası yapmak” suçundan 3 yıl 1 ay 15 gün hapis cezasına mahkumiyeti ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunun 53.maddesi gereği hak yoksunluğu bulunmaktadır.

İşbu ilama dair Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi’nin aynı dosya esası üzerinden 04/04/2023 tarihli ek kararı ile aday Abdullah Zeydan hakkında infazın bitiminden itibaren 3 yıllık iyi hal süresi dolmadan memnu hakların iadesi kararı verilmiş ise de, aynı mahkemenin 29/03/2024 tarihli ek kararı ile memnu hakların iadesi kararının 25.04.2023 tarihli kesinleşme tutanağının iptal edilmesi nedeniyle kanunen bir kesinleşmiş mennu hakların iadesi kararı bulunmadığı ayrıca mahkemenin aynı tarihli kararı ile memnu hakların iadesine dair 04/04/2023 tarihli ek kararının da kaldırıldığı tespit edilmekle, bu haliyle seçim tarihi itibariyle usule uygun verilmiş bir memnu hakların iadesi kararı mevcut olmadığından itirazın kabulüne, Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Partisi) Van Büyükşehir Belediye Başkan Adayı olarak seçime katılan Abdullah ZEYDAN’ın seçilme yeterliliğini taşımadığı 298 sayılı Kanunun 130. Maddesinde öngörülen süreler içerisinde tespit edildiğinden sonraki en çok oy alan ve seçilme yeterliliğine sahip ikinci sıradaki adaya mazbatanın verilmesine dair karar vermek gerekmiştir.

HÜKÜM: Gerekçesi açıklandığı üzere
1-) Süresi içinde yapılan itirazın kabulüne,
2-)Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Partisi) Van Büyükşehir Belediye Başkan Adayı Abdullah ZEYDAN’ın seçilme yeterliliği olmadığından seçilmemiş sayılmasına.
3-) Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Partisi) Van Büyükşehir Belediye Başkan Adayı olarak seçime katılan Abdullah ZEYDAN’ın seçilme yeterliliğini taşımadığı 298 sayılı Kanunun 130. Maddesinde öngörülen süreler içerisinde tespit edildiğinden sonraki en çok oy alan ve seçilme yeterliliğine sahip ikinci sıradaki adaya mazbatanın verilmesine,
4- )Kararın ilgili taraflara tebliğine,
Dair kararın öğrenildiği tarihten itibaren 3 gün içinde ve en geç il Birleştirme Tutanağının düzenlenmesini takip eden üçüncü gün saat 17:00’ye kadar Yüksek Seçim Kuruluna itiraz yolu açık olmak üzere oy çokluğu ile karar verildi.

Başkan
Murat ALTUNDERE
(M)

Üye Hasan BÜLBÜL

Üye Eyüphan KILIÇ

MUHALEFET ŞERHİ: Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Partisi) Van Büyükşehir Belediye Başkan Adayı olarak seçime katılan Abdullah ZEYDAN’ın Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesinin 2021/194 esas sayılı dosyasında yapılan yargılama sonucunda terör örgütü propagandası yapmak suçundan dolayı 3 yıl 1 ay 15 gün hapis cezası aldığı, bu kararın Yargıtay 3. Ceza Dairesinin 20.12.2022 tarihinde onanmasına karar verildiği, memnu haklarının iadesi yönünde talep üzerine yine Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesinin 04.04.2023 tarihinde memnu haklarının iadesi kararı verildiği, seçime katılan tarafından 31.03.2024 tarihli Mahalli İdareler Seçiminde Van Büyükşehir Belediye Başkan Adayı olarak İl Seçim Kuruluna başvuru yaptığı, mevcut başvurusunda verilen memnu haklarının iadesi kararının ve kesinleşme şerhini sunması nedeniyle yapılan inceleme sonucunda aday olarak kabulüne karar verildiği, Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesinin 29.03.2024 tarihinde Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığının talebi ve mütalaası doğrultusunda ilk verilen memnu haklarının iadesi kararının kaldırılmasına karar verildiği, bu olay doğrultusunda yapılan değerlendirmede; seçime katılanın aday olma şartlarının taşıyıp taşımadığı hususunda mevcut yasal mevzuat kapsamında 20.12.2022 tarihinde kesinleşen mahkumiyet açısından 3 yıllık süre dolmadan verilen kararın yasaya uygun olmadığı, adayın başvuru şartlarını taşımadığı hususunda heyetle aynı fikirde isem de tartışılması gereken hususun mevcut mevzuat doğrultusunda usulün doğru işletilip işletilmediği hususundadır. Şöyle ki Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesince ilk verilen kararın yasaya aykırı olsa bile hukuk dünyasında bir sonuç doğurmaması açısından olağan ya da olağan üstü kanun yolları ile ortadan kaldırılması gerektiği, Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesinin 29.03.2024 tarihinde verdiği kararda ilk kararını kaldırdığını beyan etmiş ise de, mevcut ilk kararın kesinleşmiş ise olağanüstü kanun yolu olan kanun yarına bozma ile kesinleşmemiş ise Yargıtay temyiz yolu ile ortadan kaldırılmadan adayın seçilme yeterliğinin olup olmadığı hususunda heyetimizce değerlendirilemeyeceği düşünülmektedir. Aksi halde Yargıtay değerlendirilmesi gerektiği düşünüldüğünden ve mevcut durumda heyetimizce verilebilecek bir kararın tarihli kararın kanun yolları sonrasında oluşacak karara göre adayın seçilme yeterliğinin temyiz yolunun görev alanına girilecektir. Kanaatimce hukuka aykırı olduğunu düşündüğüm 04.04.2023 olmadığı, bu durumun ancak tam kanunsuzluk yolu ile Yüksek Seçim Kurulu tarafından Agerlendirilmesi gerektiği düşünüldüğünden sayın çoğunluğun görüşüne katılmıyorum.
Başkan Murat ALTUNDERE