Çewlik.net – Anayasa Mahkemesi (AYM), cezaevlerinde mahpusların mektuplarına disiplin kurulları tarafından el konulmasının haberleşme hürriyetini ihlal ettiğine karar verdi. 11 tutsağın bireysel başvurusu üzerine verilen karar, cezaevi uygulamalarına yönelik önemli bir emsal teşkil ediyor.
AYM’nin Karar Detayları
Anayasa Mahkemesi, 11 mahpusun (Kamil Özdemir, Aydın Çiçin, Hasan Didar, Hasan Umut Özer, İsa Kaya, Mehmet Karaman, Muhammed Salih Gürakar, Mümin Evran, Nurettin Bülbül, Selman Esmer ve Serkan Cengiz) cezaevlerinde yazdıkları mektupların disiplin kurulları tarafından alıkonulması nedeniyle yaptığı bireysel başvuruları inceledi. Mahpuslar, mektuplarının engellenmesinin Anayasa’nın 22. maddesinde güvence altına alınan haberleşme hürriyetini ihlal ettiğini savunuyordu.
AYM, başvuruları birleştirerek yaptığı değerlendirmede, mektupların denetlenmesi ve alıkonulmasının haberleşme hürriyetine müdahale teşkil ettiğini belirtti. Mahkeme, disiplin kurulları ve yargı mercilerinin kararlarında mektupların içeriğiyle ilgili somut ve uyumlu gerekçeler sunulmadığını, hangi ifadelerin neden sakıncalı olduğunun açıkça belirtilmediğini tespit etti. Ayrıca, sakıncalı görülen kısımların çizilerek mektupların gönderilme olasılığının değerlendirilmediğine dikkat çekti.
“Demokratik Toplumda Gerekli Değil”
AYM, kararında, mektupların kısmen sakıncalı görülmesi durumunda, sakıncalı kısımların çizilerek muhatabına ulaştırılmasının değerlendirilmesi gerektiğini vurguladı. Mahkeme, bu tür bir müdahalenin “demokratik bir toplumda gerekli olmadığı” kanaatine vararak, 11 tutsağın haberleşme hürriyetinin ihlal edildiğine hükmetti.
Mektupların İçeriği ve Engellenme Süreci
Mahpusların yazdığı mektuplar, aile ve arkadaşlarına hitaben yazılanların yanı sıra siyasetçiler, gazeteciler ve tanınmış kişilere yönelikti. Mektuplarda, gündelik hayat gözlemleri ve cezaevlerindeki uygulamalara dair ifadeler yer alıyordu. Ancak disiplin kurulları, bu mektupları “sakıncalı” bularak alıkoydu.
Öne çıkan bir örnekte, Sincan 1 No’lu Yüksek Güvenlik Ceza İnfaz Kurumu’nda bulunan Hasan Umut Özer’in 2018’de Karabük T Tipi Cezaevi’nde yazdığı bir mektup, gazeteci yazar Hüseyin Aykol’a tam 4 yıl sonra teslim edildi. Bu durum, mektupların alıkonulma sürecindeki keyfiliği gözler önüne serdi.
Başvuru Süreci ve Yargı Kararları
Mahpuslar, mektuplarına el konulmasına karşı öncelikle bulundukları şehirlerdeki İnfaz Hâkimliklerine itiraz etti. Ancak itirazlar reddedildi. Konu, daha sonra Ağır Ceza Mahkemesi’ne taşındı. Ağır Ceza Mahkemesi de itirazları reddederek, mektupların içeriğine dair somut bir gerekçe sunmadan kararları onadı. Bunun üzerine tutsaklar, yeterli gerekçe sunulmadığını ve haberleşme hürriyetlerinin ihlal edildiğini ileri sürerek AYM’ye bireysel başvuru yaptı.
Kararın Önemi ve Olası Etkileri
AYM’nin bu kararı, cezaevlerinde mektup denetimi ve alıkonulması süreçlerine yönelik önemli bir emsal oluşturuyor. Karar, disiplin kurullarının keyfi uygulamalarına karşı tutsakların haklarını koruma altına alıyor. Ayrıca, mektupların içeriğine dair somut gerekçeler sunulması ve sakıncalı kısımların çizilerek gönderilmesi gibi alternatiflerin değerlendirilmesi gerektiğini vurguluyor.
Bu karar, cezaevlerindeki haberleşme hürriyeti ihlallerine dikkat çekerken, gelecekte benzer durumlar için yargı mercilerine yol gösterici nitelik taşıyor.