Çewlik.net – Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) Kürt sorununun çözümü için kurulan Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu, 3. toplantısını gerçekleştirdi.
Toplantıda, DEM Parti ve CHP, komisyonda dinlenmesini istedikleri dernek, vakıf, sendika, hukuk örgütleri ve inisiyatiflerin listesini sundu.
Komisyon, öneriler ve konuşmaların ardından sona erdi. Bir sonraki toplantılar 19 ve 20 Ağustos 2025 tarihlerinde düzenlenecek.
TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, bir sonraki toplantıda şehit yakınları ve gazilerin dinleneceğini açıkladı.
Komisyonda Neler Konuşuldu?
DEM Parti Grup Başkanvekili Gülistan Kılıç Koçyiğit, konuşmasında demokrasi ve barış vurgusu yaptı.
Kürt sorununun çözümü için barışçıl ve demokratik yolların önemine dikkat çeken Koçyiğit, komisyonun yeni bir zemin oluşturduğunu belirtti.
“Bu salonda oturan her bir milletvekili, Kürt sorununu ne kadar kendi sorunu olarak gördüğü sorusuyla yüzleşmeli” diyerek, sorunun çözümü için cesur adımlar atılması gerektiğini vurguladı.
Koçyiğit, 1 Ekim 2025 tarihine kadar somut adımların belirlenmesi gerektiğini ifade ederek, yerellerde düzenlenecek toplantılarla sürecin
toplumsallaşması önerisinde bulundu.
Koçyiğit, komisyonun özgürlükçü tartışmalara açık olması gerektiğini söyleyerek, yasal düzenlemeler için bir yol haritası oluşturulmasını talep etti. “Gerçek anlamda demokrasiyi genişleten, kalıcı bir yasal mevzuat tartışması yapmalıyız” dedi.
AKP’den Uluslararası Örnekler ve Yol Haritası Önerisi
Meclis Adalet Komisyonu Başkanı ve AKP Milletvekili Cüneyt Yüksel, çatışma-çözüm süreçlerine dair uluslararası örneklerin incelenmesi gerektiğini belirtti.
ETA ve IRA örneklerini vurgulayan Yüksel, mevzuat taraması, adil yargılanma ve hukuk güvenliği konularında düzenlemeler yapılması gerektiğini ifade etti.
Katılımcılara yazılı ve sözlü bilgi verme imkânı tanınmasının faydalı olacağını da ekledi.
AKP Grup Başkanvekili Abdülhamit Gül ise TBMM’nin bu konuyu tartışmasının önemine işaret etti.
“Diyalog ve uzlaşıyla bu süreci yöneteceğiz. Kazananın bütün Türkiye olacağına inanıyoruz” diyerek, ortak akıl ve istişareyle bir yol haritası oluşturulması gerektiğini vurguladı.
Gül, komisyonun yeni anayasa için değil, Kürt sorununun çözümü için çalıştığını belirtti.
DEVA Partisi’nden Yasal Düzenleme Çağrısı
DEVA Partisi Milletvekili Mehmet Emin Ekmen, Kürt sorununun demokratik çözümü için yasal düzenlemelerin şart olduğunu söyledi.
İktidara, sorunlu yargı uygulamalarına son verilmesi çağrısında bulunan Ekmen, “2013’te açıklanan demokratikleşme paketi gibi adımlar atılırsa, komisyonun motivasyonu artar” dedi.
Ekmen, demokratikleşme adımlarının tek taraflı bir gündemle değil, ortak akılla ilerlemesi gerektiğini vurguladı.
CHP’den Çatışmalı Süreçte Mağdur Olanlara Vurgu
CHP Milletvekili Sezgin Tanrıkulu, Kürt sorununun tarihsel bir mesele olduğunu ve çözüm sürecinin toplumsallaşması için Meclis tartışmalarının komisyona taşınması gerektiğini belirtti.
Çatışmalı süreçte mağdur olanların dinlenmesinin sürece güveni artıracağını vurgulayan Tanrıkulu, Uğur Kaymaz, Ceylan Önkol, Eren Bülbül’ün aileleri ile Cumartesi Anneleri ve kayıp yakınlarının komisyonda dinlenmesini önerdi.
DEM Parti’den Dinlenmesi Önerilen Kurumlar
DEM Parti milletvekili Meral Danış Beştaş, komisyonda dinlenmesini önerdiği kurumları şu şekilde sıraladı:
- Cumartesi Anneleri
- Barış Anneleri
- Barış Akademisyenleri
- Tutuklu ve Hükümlü Aileleri Hukuk Dayanışma Dernekleri Federasyonu (TUHAD-FED)
- Medeniyetler Beşiğinde Yakınlarını Kaybeden Ailelerle Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği (MEBYA-DER)
DEM Parti milletvekili Saruhan Oluç ise “Acıları karşı karşıya koymadan herkesi dinleyeceğiz. Şehit ve gazi aileleri de, Barış Anneleri de dinlenmeli” dedi.
Oluç, Asrın Hukuk Bürosu, Özgürlükçü Hukukçular Derneği (ÖHD) ve Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD)’nin de komisyonda yer almasını önerdi.
Ayrıca, Türk Ceza Kanunu (TCK), Terörle Mücadele Kanunu (TMK) ve İnfaz Yasası’nda düzenlemeler yapılması gerektiğini belirtti.
Yerel yönetimlerin demokratikleştirilmesi ve kayyım uygulamalarına son verilmesi gerektiğini de vurguladı.
CHP’den Önerilen Dernek, Vakıf ve Sendikalar
CHP İzmir Milletvekili Murat Bakan, komisyonda dinlenmesini istedikleri kurumları detaylı bir listeyle sundu:
- Türkiye Harp Malûlleri, Gaziler ve Şehit Dul Yetimleri Derneği
- Türkiye Muharip Gaziler Derneği
- Emniyet Teşkilatı Vazife Malulü ve Şehit Aileleri Vakfı
- Türkiye Emekli Subaylar Derneği (TESUD)
- Türkiye Emekli Astsubaylar Derneği (TEMAD)
- Türkiye Emekli Uzmanlar Derneği
- Emekli Uzman Jandarmalar Derneği
- Emniyet Teşkilatı Sendikası
- Sivil Memurlar Sendikası
- Şehit Aileleri Federasyonu
- Alevi Bektaşi Federasyonu
- Barış Anneleri Derneği
- Barışa İhtiyacım Var (Kadın) İnisiyatifi
- Demokrasi İçin Birlik
- Doğu Güneydoğu Dernekleri Platformu (DGD)
- Engelliler Konfederasyonu
- EŞİK Eşitlik İçin Kadın Platformu
- İklim Adaleti Koalisyonu
- Kadın Arabulucular Ağı
- Marmara Grubu Vakfı
- Güvenlik Korucuları Dernek ve Federasyonları
- Barış İçin Toplumsal Girişim Platformu
- Eşit Yaşam Derneği
Meslek Odaları ve Kanaat Önderleri
CHP, ayrıca Türkiye Barolar Birliği, bölgedeki barolar, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, Türk Tabipleri Birliği, bölgedeki ticaret ve sanayi odaları ile temel haklar, infaz sistemi ve terör suçları üzerine uzmanlaşmış akademisyenler ve hukukçuların dinlenmesini önerdi.
Kanaat önderleri arasında Rakel Dink, Ahmet Özer, Faruk Balıkçı, Ali Bardakoğlu gibi isimler ile Cumartesi Anneleri, Diyarbakır Anneleri ve azınlık temsilcileri de listede yer aldı.
Bir Sonraki Toplantılar ve Kurtulmuş’un Açıklaması
Komisyon, parti temsilcilerinin önerileri ve konuşmalarının ardından sona erdi. 19 ve 20 Ağustos 2025 tarihlerinde düzenlenecek bir sonraki toplantılarda, şehit yakınları ve gaziler dinlenecek.
TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, toplantı sonrası yaptığı açıklamada, komisyonun bu süreçte önemli bir rol oynayacağını ve tüm önerilerin dikkate alınacağını belirtti.
