Zazaca, zengin bir dil olup günlük yaşamda kullanılan kelimeler ve ifadelerle doludur. Bu rehberde, Zazaca vücut bölümleri, kişisel bakım terimleri ve sık kullanılan ifadeleri detaylı bir şekilde ele alacağız. Zazaca öğrenmek isteyenler veya dilin inceliklerini keşfetmek isteyenler için bu yazı, eğitici ve pratik bir kaynak olacak.
Zazaca Vücut Bölümleri ve Anlamları
Zazaca’da vücut bölümleri, farklı bağlamlarda çeşitli kelimelerle ifade edilir. Aşağıda, en yaygın kullanılan terimleri ve anlamlarını bulabilirsiniz:
- Yüz: rî (n), surot (n)
- Ağız: fek (n)
- Dudak: lew (n)
- Diş: didan (n)
- Dil: ziwan (n)
- Burun: pirnike (m), zincî (m), kepuge (m), vinî (m)
- Alın: çare (n), natike (m)
- Göz: çim (n)
- Kirpik: bijangî (zh), mujeyî (zh)
- Kaş: birûy (zh)
- Yanak: alişke (m), gume (m), surote (m)
- Saç: por (n), gijik (n)
- Çene: çene (n)
- Kulak: goş (n)
- Sakal: erdîşe (m)
- Bıyık: zimbêlî (zh)
Vücudun diğer bölümleri için ise şu kelimeler öne çıkar:
- Vücut: wucud (n), beden (n), leşe (m)
- Boyun: mil (n), vile (n), vîye (n)
- Omuz: doşe (m), kift (n), pol (n)
- Bel: mîyane (n), newqe (m), navkêl (n)
- Göğüs: sêne (n)
- Karın: pîze (n)
- Kol: bask (n), perr (n), pol (n)
- Bacak: çaq (n), paqe (m), faq (n), pale (m), şeqe (m)
- Ayak: linge (m), pa (n)
Sağ ve sol kavramları için rast (sağ) ve çep (sol) kelimeleri kullanılır. Örneğin, sağ kol basko rast, sol kol basko çep olarak ifade edilir.
Zazaca Günlük Bakım ve Kişisel Hijyen Terimleri
Zazaca’da kişisel bakım ve hijyenle ilgili kelimeler, günlük yaşamın vazgeçilmezidir. İşte temel terimler:
- Küpe: goşare (n)
- Kolye: kolye (m)
- Yüzük: engiştane (n), giştire (n), îştane (n), nîştane (n)
- Bilezik: bazin (n), bîlazik (n)
- Diş fırçası: firçeyê didanan (n)
- Diş macunu: macunê didanan (n)
- Tarak: şane (n)
- Tıraş: tiraş (n), taştiş (n), terdiş (n)
- Saç tıraşı: tiraşê porî, qesnayîşê porî
- Sakal tıraşı: tiraşê erdîşe
Yaygın Günlük Bakım İfadeleri
Zazaca’da günlük bakım rutinlerini ifade eden cümleler, dil öğrenenler için oldukça faydalıdır. İşte bazı örnekler:
- Ez destanê xo şuwena. (Elimi yıkıyorum.)
- Ez linganê xo şuwena. (Ayağımı yıkıyorum.)
- Ez porê xo şane kena. (Saçımı tarıyorum.)
- Berber porê to qasneno. (Berber senin saçını kesiyor.)
- Ez didananê xo firçe kena. (Dişimi fırçalıyorum.)
- Ez nenûganê xo qasnena. (Tırnağımı kesiyorum.)
- Ez awe xo ro kena. (Duş alıyorum.)
Bu ifadeler, günlük konuşmada ve dil öğrenme sürecinde pratik bir şekilde kullanılabilir.
Zazaca’da Takı ve Aksesuar Kullanımı
Takılar, Zaza kültüründe önemli bir yere sahiptir ve Zazaca’da takılarla ilgili ifadeler oldukça yaygındır. Örneğin:
- Helîne goşareyê xo, kena goşê xo. (Helin küpesini takıyor.)
- Hulya kolyeya xo, kerd milê xo. (Hülya kolyesini taktı.)
- Zelale giştireyê xo, kena engişta xo. (Zelal yüzüğünü takıyor.)
- Derya bazinê xo, kerd destê xo. (Derya bileziğini taktı.)
Bu ifadeler, takıların günlük yaşamda nasıl kullanıldığını gösterir.