Amedspor raporu: Ayrımcılığa karşı İnat, Umut, Futbol

ÇEWLİK.NET – Kürt Çalışma Merkezi’nin Amedspor’un maruz bırakıldığı ırkçılık, ve ayrımcılığa yönelik hazırladığı ‘KESK û SOR û ZER: İnat, umut, Futbol – Amedspor’un Maruz Kaldığı Hak İhlallerinin Sporda Etnik ayrımcılık Bağlamında İzlenmesi Raporu’ yayımlandı. Medya taraması, hukuk dosyalarının incelenmesi ve kulübün yönetici ile taraftarlarıyla yapılan görüşmelerin analiz edilmesiyle hazırlanan rapor, Amedspor’un serüvenini hatırlatıyor ve takımın maruz bırakıldığı hak ihlallerini içeriyor.

AMEDSPOR’UN SERÜVENİ

Rapora göre; Türkiye’deki en popüler Kürt futbol takımı olan Amedspor’un bu ismi aldıktan sonra yaşadığı serüven, Türkiye’deki Kürt sorunu ve çözüm süreciyle paralel bir seyir izliyor. Takımın ismini Diyarbakır’ın Kürtçe ismi Amed’den hareketle Amedspor olarak değiştirmesi ‘çözüm sürecinin’ olumlu havasında ve Kürt sivil alanının genişlediği, kimlik ve taleplerin daha güçlü bir şekilde ifade edildiği bir döneme denk geliyor.

AMEDSPOR: BİR MİLLİ TAKIM

Rapor, Amedspor’un sadece bir spor kulübü olmadığını, Türkiye’de hak ihlaline maruz kalanlarla dayanışma gösterdiği için sivil toplum hareketinin bir parçası olduğunu ve Kürtler için Athletic Bilbao, Barcelona ve Celtic gibi karşılık gördüğünü, dahası bir “milli takım” şeklinde algılandığını tespit ediyor.

Rapora göre çözüm sürecinin sona ermesi ve sonrasındaki gelişmeler, Amedspor’un sistematik hak ihlalleri ve ayrımcılığa maruz bırakıldığı bir dönemin kapısını açıyor.

Rapor, Diyarbakır’da en az 250 bin ve Türkiye genelinde 1 milyondan fazla taraftarı olan Amedspor’un maruz bırakıldığı hak ihlallerini, ve  ayrımcılığı detaylı bir şekilde ele alarak, Türkiye’de spor alanındaki ırk ayrımcılığının daha fazla anlaşılması ve çözüm önerilerinin tartışılmasını amaçlıyor.

AMEDSPOR’UN MARUZ BIRAKILDIĞI HAK İHLALLERİ

• AMEDSPOR İSMİNİN KRİMİNALİZE EDİLMESİ

Daha önce adı Diyarbakır Büyükşehir Belediyespor olan takım 2014 yılında adını Amedspor olarak değiştirdi. Bu isim değişikliği Türkiye Futbol Federasyonu tarafından belirli revizyonlarla birlikte kabul edildi.Diyarbakır medyası isim değişikliğini nötr veya olumlu bir söylem ile ele alırken ulusal yayın yapan gazeteler haberlerinde negatif dil kullandı ya da tepki gösterdi.

İsim değişikliğinin gerçekleştiği kongreden iki gün sonra Emin Çölaşan Sözcü gazetesindeki köşesinde konuyu PKK (Kürdistan İşçi Partisi) ile ilişkilendirdiği bir yazı:

“Diyarbakırspor adını Amedspor olarak değiştirdi, yeni forması PKK renklerinden oluştu. Bunlar olurken Özgür Suriye Ordusu … ve … Barzani’nin peşmergeleri (ağır ve hafif silahlarıyla birlikte) Türkiye Cumhuriyeti sınırlarından içeriye, bağımsız bir ülkenin rejimini yıkmak için giriş yapıyordu.”

Bilgin Gökberk, Hürriyet’te çıkan ve TFF’nin isim değişikliğini tescil etmesini eleştiren yazısına “Cumhuriyetspor yazdırın parası neyse verelim” başlığını attı.

Özcan Yeniçeri, konuyu ele aldığı yazısına “Çözüm çıkmazıyla Esad açmazı arasında kalmak” başlığını koydu ve isim değişikliğini bölgesel ölçekli siyasi gelişmelerin bağlamı içine yerleştirdi:

“Bölgede PKK, YDG-H’ye ‘sizi zora sokan memurları bize bildirin’ diyor. YDG-H’ye özerklik ilan etme talimatının da Kandil’den geldiği biliniyor. Bu bağlamda Diyarbakır Büyükşehir Belediyespor Kulübü ismini oy birliğiyle Amedspor olarak değiştirdi. Bu arada HDP Kobani dolayısıyla ‘1 Kasım’da bir kez daha sokağa çıkarak küresel eyleme güç verme’ çağrısı yapmıştır.”

• SİYASİLERİN HEDEF GÖSTERMELERİ

Amedspor’un ismine karşı yankı uyandıran tepki Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’dan geldi. HDP’nin 7 Haziran seçimlerinde barajı geçerek %13,2 oy almasıyla AKP’nin tek başına hükümet kurma ihtimalinin ortadan kalktığı seçim sonrasında çözüm süreci tamamen bozulmuş, çatışmalar şehir merkezlerine taşınmış ve 1 Kasım 2015’te yeniden seçim kararı alınmıştı. Siyasi atmosferin “milli güvenlik” ve milliyetçilik ile domine edildiği seçim sürecinde Erdoğan, katıldığı bir TV programında Diyarbakır’a Amed denilmesini eleştirerek “Adam çıkmış Amed diyor. Amed ne ya? Ne oluyoruz” ifadelerini kullandı.

Dönemin İçişleri Bakanı Süleyman Soylu 27 Kasım 2019 tarihinde Amedspor’un Kandil’den talimat alan bir kulüp olduğunu iddia etmiş ve şu ifadelerle takımı hedef göstermişti:

“Kandil’in en son derdinin ne olduğunu biliyor musunuz? Söyleyeyim, Amedspor. Aman ne yapın, “Amedspor’a oradan buradan ayda 400-500 bin lira para bulun” diye bizzatihi Cemil Bayık talimat gönderiyor. Terör örgütünün desteklediği bir siyasi parti. Terör örgütünün direk talimat verdiği bir spor kulübü. Böyle bir şey olabilir mi? Böyle bir şey yapılabilir mi? Cemil Bayık, ‘Amedspor’a destek verin’ diye açık açık talimat gönderdi, duymayacak mıyız?”

Soylu, söz konusu açıklamasından 6 gün sonra Amedspor’un denetlenmesi için müfettiş görevlendirmesine onay vedi ve müfettişler 10 gün boyunca Amedspor’da denetim yaptı. Ancak denetim raporu sonrasında Soylu’nun iddialarını destekleyecek herhangi bir bulguya rastlanmadı.

MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, Bursaspor – Amedspor maçından sonra yaptığı grup toplantısında şöyle dedi:

“Bize göre Amed diye bir yer yoktur, Amedspor’dan da bahsedilemeyecektir. Bursaspor taraftarlarını buradan selamlıyorum, milli duruşlarından dolayı tebrik ediyorum. Bölücülerin stadyumu tahrik etmesi bir defa cinayettir, rezalettir”

• MEDİPOL BAŞAKŞEHİRSPOR MAÇI

28 Ocak 2016’da Medipol Başakşehirspor, sahasında Amedspor’la 2-2 berabere kaldı. Her iki takımın da gruptan çıkma hakkı kazandığı bu maçta kaç kişinin gözaltına alındığı kesin olmamakla birlikte Amedspor taraftarlarından 34 kişi hakkında iddianame hazırlandı. İddianamede sanıklar hakkındaki iddialar; “İstiklal Marşı okunurken ayağa kalkmamak, zafer işareti yapmak, PKK lehine slogan atmak” şeklinde sıralandı. Gözaltına alınanlar arasında 18 yaşından küçükler de bulunuyordu.

Dosyayı takip eden eski kulüp yöneticisinin aktardığına göre sanıkların hepsi “sporda şiddetin önlenmesine dair kanun” ve “terör örgütü propagandası” çerçevesinde yargılanmış ve beraat etmişlerdir. Ayrıca taraftarların şikâyetlerinin hepsi takipsizlikle sonuçlandı. Bu maçta taraftarların tribündeki davranışları sebebiyle Amedspor’a “saha olayları”, “çirkin ve kötü tezahürat” ve “ideolojik propaganda” başlıklarından 25 bin TL para, ihtar ve “1 resmi müsabakayı evinde seyircisiz oynama” cezası verildi.

• DEPLASMAN YASAKLARI

Olaylı Başakşehir maçı, Amedspor taraftarlarının deplasmanda izlediği neredeyse son maç oldu. Başakşehir maçından bir gün sonra Bursa İl Spor Güvenlik Kurulu, 31 Ocak 2016 tarihinde oynanacak Bursaspor-Amedspor maçına Amedspor taraftarlarının alınmaması kararını takımla paylaştı. Amedspor taraftarı, 28 Ocak 2016 tarihinden bu raporun yazıldığı tarihe kadar yaklaşık 8 yıldır birkaç istisna dışında deplasman maçlarında kendi takımını tribünden seyredemedi.

• FİZİKİ SALDIRILAR
• Ziraat Türkiye Kupası maçında deplasmanda Bursaspor’u 2-1 yenen Amedspor çeyrek finale yükseldi. Diyarbakır’da galibiyeti kutlamak isteyenlere polis tazyikli su ve gaz bombalarıyla müdahale etti.
• Amedspor’un Ankaragücü’nü 2-1 yenmesinin ardından protokolde bulunan Amedspor yöneticileri protokoldeki Ankaragücü yöneticileri ve taraftarlar tarafından saldırıya uğradı.
• Kulüp Başkanı Nurullah Edemen, Fenerbahçe ile kendi sahalarında oynadıkları maçtan sonra polis saldırısına uğradıklarını yazdı. Polislerle tartıştıkları gerekçesiyle Mansur Çalar ve Sıddık İstemi darp edildi ve gözaltına alınmaya çalışıldı.48  Mersin İdmanyurdu maçında sahaya giren 3 taraftar, Amedsporlu futbolcu Deniz Naki’ye saldırdı.
• Eyüpspor-Amedspor maçı izleyen Amedsporlu futbolcu Oğuz Çetinkaya’nın ailesi Eyüpsporlu taraftarlar tarafından darp edildi.50  Sarıyer-Amedspor maçında Amedsporlu futbolculara küfreden Sarıyer taraftarları bozkurt işaretleri yaparak Deniz Naki, Zülküf Özer ve Amedspor teknik heyetine saldırıda bulundu.
• Konya’da Amedspor’un takım otobüsü taşlandı.
• Sakaryaspor taraftarı Amedspor’un soyunma odasına girerek futbolculara ve teknik heyete saldırdı. Ayrıca statta ‘Ölürüm Türkiyem’ adlı şarkı çalındı.
• Amedspor’un Sarıyerspor ile oynadığı maçı izlemeye giden bir taraftar saldırıya uğradı. Yine statta protokol listesinde yer alan 3 Amedsporlu darp edildi.
• Nevşehir Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi üçüncü sınıf öğrencisi. G. İ. üzerinde Amedspor forması olduğu için aynı yurtta kalan ülkücü gençlerin “Bu formadan rahatsız oluyoruz, bunlar terör örgütünü desteklemektir” şeklindeki tehditleri sebebiyle yurttan ayrıldı.
• Bursaspor-Amedspor maçında maç başlamadan Amedsporlu futbolcular tartaklandı, maç sırasında sahaya çok fazla yabancı madde atıldı. Tribünde 90’lı yılların faili meçhul cinayetlerinde kullanılan Toros ve dönemin tetikçilerinin fotoğrafları açıldı

‘KESK û SOR û ZER’ başlıklı raporun tamamına buradan ulaşabilirsiniz.